Dankzij het districtsbestuur werden de voorbije jaren tal van straten, pleinen en parken vernieuwd. De vernieuwing van openbaar domein dient een dubbele doelstelling. De staat van sommige straten en pleinen is vaak slecht ten gevolge van slijtage en gebruik door de jaren heen. Dit moet hersteld worden en daarvoor werken we met een prioriteitenlijst : de slechtste straten eerst aanpakken. Anderzijds heeft vernieuwing van openbaar domein een gunstig effect op de waarde van de omgeving. Deze oogt opnieuw aantrekkelijker, wat vaak een positief effect heeft op de wijk en de leefbaarheid in de onmiddellijke omgeving. Bij vernieuwing van openbaar domein dienen voor Open Berchem deze twee voorwaarden te primeren op andere motieven. Immers, een heraanleg en/of vernieuwing heeft ook neveneffecten. Zij zorgt voor ongemakken voor de bewoners ten tijde van de uitgevoerde werken; eveneens nemen openbare werken een enorme hap weg uit het jaarlijks budget van ons district.
Vooraleer er wordt overgegaan tot vernieuwing van openbaar domein wil Open Berchem dat er een grondige kosten-batenanalyse wordt gemaakt van de uit te voeren werken. Vooreerst dient de vraag gesteld te worden naar de noodzaak van de uit te voeren werken, vervolgens dienen alle betrokken bewoners bevraagd te worden. Deze bevraging dient te gebeuren in de meest premature fase, nog voor er ontwerpen gemaakt worden. De bevraging dient individueel te gebeuren zodat alle betrokken bewoners kunnen bereikt worden. Een wijkinfovergadering bereikt een te beperkt deel van de betrokken inwoners. De inspraak van de bewoner is essentieel en deze dient gebeurd te zijn vóór de plannen in een beslissende fase zijn gekomen, niet erna. De plannen van de verschillende fases worden tevens digitaal ter inzage gebracht.
We voeren een fietstoets in bij de heraanleg van straten. We gebruiken hierbij een fietstoepassingsladder, waarbij de meest optimale toepassing eerst wordt bekeken en dan steeds een stapje lager. Bovenaan de ladder staan fietswegen (een andere route dan ander verkeer), daarna komen afgescheiden fietspaden (ten minste afgescheiden door een lage stoep), vervolgens fietsstraten en de fietssuggestiestroken. De laatste trede zijn de gedeelde zones waar een maximumsnelheid van 30 kilometer per uur telt.
Open Berchem wil eveneens stelling nemen over de grote bovenlokale projecten die in ons district worden gepland. Berchem maakt als district integraal deel uit van een grootstad, op een kruispunt van spoor, weg en tram. Dit maakt dat het district niet alle aanpassingen aan het openbaar domein in eigen beheer doet. Zowel stad als gewest zijn bevoegd voor Berchemse hoofdwegen. Berchem heeft hierin enkel een adviesbevoegdheid. Deze adviezen zijn meestal niet-bindend, dit wil zeggen dat een hogere overheid ze mits motivering naast zich neer kan leggen. Dit is vaak onterecht. Zowel de hinder van de openbare werken als het uiteindelijke resultaat van de aanpassingen heeft immers de grootste impact op de onmiddellijke omgeving. Open Berchem pleit er daarom voor om te bekijken in welke gevallen de adviezen van het district een meer bindend karakter kunnen krijgen dan nu het geval is.
De planning van openbare werken, die onder het beheer vallen van een hogere overheid, vergt coördinatie met het district. Hoewel er de voorbije jaren belangrijke stappen zijn gezet richting een betere coördinatie van openbare werken binnen ons district, kan dit zeker nog verbeterd worden. Voor Open Berchem moet er in de toekomst vermeden worden dat er tegelijkertijd meerdere bouwplaatsen plaatsvinden in eenzelfde wijk. Met betere coördinatie en afstelling van de geplande werken met elkaar, moet een wijk tijdens openbare werken vlot bereikbaar kunnen blijven. Ook moeten er voorafgaandelijk aan de werken met de aannemer duidelijke afspraken gemaakt worden aangaande de manier hoe hij communiceert met de omwonenden. Sommige aannemers communiceren nu reeds via sociale media over verwachte problemen of buitensporige hinder, en dit tot tevredenheid van de buurtbewoners.
Open Berchem wil voorts dat er de komende zes jaar bijzondere aandacht gaat naar de opvolging van de werven. De aanstelling van een aannemer, die de werken uitvoert, gebeurt via een openbare aanbesteding. Het district (of stad) dient daarbij de aannemer te kiezen wiens offerte het best aansluit bij de geplande werken en wiens offerte het goedkoopst is. Dit is een goede ontwikkeling die elke vorm van favoritisme vermijdt. Echter, de aanstelling van een aannemer is één zaak, de opvolging van zijn werken een andere zaak. In het verleden is te vaak gebleken dat een aannemer, door zijn werken met vertraging uit te voeren, een ganse straat en wijk kan gijzelen. Er dient dan ook korter op de bal gespeeld te worden en de aannemer moet sneller ter verantwoording geroepen worden. Een hardleerse aannemer dient dan de gevolgen van zijn stilzitten te ondergaan, hetzij door het effectief uitvoeren van de boeteclausules, hetzij door het opstellen van een ‘zwarte lijst’ met aannemers, wiens uitvoering van werken in het verleden negatief geëvalueerd werden. Open Berchem pleit voor een kordate opvolging van openbare werken en desgevallend voor het effectief sanctioneren van aannemers die de werken niet naar behoren uitvoeren. Het kan niet zijn dat een aannemer een ganse straat voor een langdurige periode gijzelt.
Een strategische aanpak van het openbaar domein :
Na de investeringen van de afgelopen legislaturen in de grote assen van Oud-Berchem, moeten ook de kernen van Groenenhoek en Pulhof/Rooi versterkt worden. In Groenenhoek is er nood aan een oplossing voor de Gitschotellei, en ook de Dianalaan moet aangepakt worden. In de wijken Veldekens en Pulhof dient een planmatige aanpak opgesteld te worden van alle straten die in slechte staat zijn (kasseistraten) en die een fietspad behoeven. Andere wijken hebben dan weer nood aan vernieuwing van het openbaar domein om mee een opwaardering van de buurt te bereiken. Oud-Berchem heeft deze inspanningen reeds verkregen. De planmatige aanpak resulteerde recent nog in de heraanleg van de Ferdinand Coosemansstraat en de Belpairestraat, en de vergroening in tal van aangelegde tuinstraten. Dit zal zorgen voor een ware boost in deze wijk. Open Berchem wil dat er de komende zes jaar extra aandacht gaat naar de verdere opwaardering via infrastructuurwerken van Groenenhoek en Oud-Berchem. In de wijken Pulhof en De Veldekens moet bekeken worden of heraanleg kan gebeuren naar voorbeeld van de Kanunnik Peetersstraat.
Over heel Berchem dient de heraanleg van straten in functie te staan van een uitbouw van fietsroutes. Nog te vaak dienen fietsers vanop een fietspad hun weg verder te zetten op een onveiligere plaats op de weg, omdat er in de daarop volgende straten nog geen fietspaden liggen. Deze ‘missing links’ moeten zo spoedig mogelijk aangepakt worden.
Voor Open Berchem wordt een heraanleg van een straat of plein bepaald volgens de parameters meer groen, veiligheid van de zwakke weggebruiker en een minstens neutrale parkeerbalans.
De stadsontwikkeling in ons district dient zich vooral toe te spitsen op wijkontwikkeling. Verschillende wijken in Berchem hebben verschillende behoeften. Sommige buurten hebben minder of geen behoefte aan grote ingrepen in het openbaar domein, die kaderen in de opwaardering van de omgeving. Deze hebben dan wel andere behoeften, zoals een oplossing voor een tekort aan parkeerplaatsen. Voorbeelden hiervan zijn De Veldekens, Pulhof, Vijfhoek/Oud-Berchem en Zurenborg. De eerste aanzet voor een oplossing van deze behoefte is gegeven. De ondergrondse buurtparking onder het Frans Van Hombeeckplein dient hier als voorbeeld. Deze publiek-private samenwerking heeft ervoor gezorgd dat de parkeerdruk in de Vijfhoek is afgenomen, doordat er ondergronds een groot parkeeraanbod is bijgekomen. Die verschaft buurtbewoners de mogelijkheid om gemakkelijker plaats te vinden in de omliggende straten, dan wel om zelf een parkeerplaats te betrekken in deze ondergrondse buurtparking.
Open Berchem wenst bij deze verwezenlijking niet te stoppen. Ook de wijk Pulhof heeft, net als de Vijfhoek, nood aan bijkomende parkeergelegenheid. Open Berchem wil daarom dat er in Pulhof eenzelfde ondergrondse buurtparking wordt gebouwd, op basis van publiek-private samenwerking. Tevens dient er ook een onderzoek te komen naar de mogelijke bouw van een ondergrondse parking in Oud-Berchem, ergens in het midden van de winkelstraat. Ook deze buurt kampt immers meer en meer met een tekort aan beschikbare parkeerplaatsen. Een ondergrondse parking hier kan aanvullend kaderen in het aantrekkelijk maken van de Driekoningen-Statiestraat als winkelstraat. Overigens moet ook de grootte van de zones voor bewonersparkeren herbekeken worden om de parkeerdruk in Oud-Berchem te verminderen.